Về bệnh viện Tổ chức
Bệnh viện
Các phòng chức năng Các khoa lâm sàng
Khám-Cấp cứu Hệ nội Hệ Ngoại Sản Các khoa cận lâm sàng Tin tức
Sự kiện Khám bệnhchữa bệnh Đào tạo
NCKH Chỉ đạotuyến Hợp tácquốc tế
Từ tháng 10 năm 2022 khoa Ung Bướu triển khai điều trị ung thư bằng máy xạ trị gia tốc tuyến tính. Từ tháng 7 năm 2022, Khoa Phụ Sản triển khai khám, tư vấn và điều trị hiếm muộn, hotline 0235.3821090.
Bs Phan Nguyễn Tường Vi - Khoa Mắt
Chấn thương nói chung là một vấn đề cấp cứu của các chuyên khoa, trong đó có một bệnh liên quan giữa khoa ngoại thần kinh và khoa mắt, nếu sau chấn thương xuất hiện các triệu chứng như: lồi mắt, phù kết mạc, nghe có tiếng ù trong đầu …bạn nên cảnh giác đến một bệnh đó là dò động mạch cảnh - xoang hang. Tuy nhiên không phải khi nào triệu chứng lâm sàng cũng điển hình, vì bệnh có nhiều hình thái và nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân thường gặp nhất là sau chấn thương. Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm trên mắt có thể dẫn tới mù, và có thể nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân.
Bạn đang xem: Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang
Dò động mạch cảnh - xoang hang (CCF: Carotid–cavernous fistula) là có sự thông nối bất thường từ động mạch cảnh qua xoang tĩnh mạch hang (xoang hang). Hậu quả của sự thông nối bất thường này gây ứ trệ dẫn lưu của xoang hang và cả các tĩnh mạch đổ về xoang hang. . Biểu hiện ở mắt xảy ra do sự ứ máu tĩnh mạch và động mạch xung quanh mắt và hốc mắt, tăng áp lực tĩnh mạch thượng củng mạc và giảm lưu lượng máu động mạch đến các dây thần kinh sọ não trong xoang hang
CCF được phân thành 4 type A,B,C,D theo Barrow. Sự thông nối này có thể là trực tiếp (type A) do rách thành động mạch cảnh trong, đoạn đi trong xoang hang hay gián tiếp qua các nhánh động mạch màng cứng của động mạch cảnh trong hoặc cảnh ngoài (các type B,C,D).
I. DÒ ĐỘNG MẠCH CẢNH - XOANG HANG TRỰC TIẾP:
Là những shunt lưu lượng cao, máu chảy trực tiếp từ động mạch cảnh trong vào xoang hang thông qua một lỗ rách ở thành động mạch cảnh đoạn trong xoang hang.
1. Nguyên nhân:
Chủ yếu do chấn thương (75%), các nguyên nhân khác như vỡ túi phình động mạch cảnh trong xoang hang hay tai biến sau các phẫu thuật vùng tuyến yên xoang bướm cũng có thể gặp nhưng với tỷ lệ thấp.
2. Triệu chứng:
2.1. Triệu chứng lâm sàng: có thể xuất hiện ngay sau chấn thương hoặc vài ngày hoặc vài tuần sau đó với bộ ba triệu chứng cổ điển: lồi mắt, phù kết mạc, có tiếng ù trong đầu
Lồi mắt, mắt đập theo nhịp mạch.Kết mạc xung huyết, giãn các mạch máu KM, phù (thường phù KM mi dưới).Đau nhức đầu, đau nhức mắt, nghe có tiếng ù trong đầu.Giảm thị lực đột ngột hoặc từ từ.Tăng nhãn áp do tăng áp lực tĩnh mạch thượng củng mạc.Dấu hiệu thiếu máu bán phần trước: phù giác mạc, Tyndall, thoái hóa mống mắt, tân mạch MM, đục TTT.Có thể có sụp mi, hạn chế vận nhãn, song thị.Đáy mắt: có thể thấy phù đĩa thị, giãn tĩnh mạch võng mạc và xuất huyết trong võng mạc, biểu hiện thiếu máu võng mạc.2.2. Triệu chứng cận lâm sàng:
Siêu âm Doppler động mạch cảnh – tĩnh mạch mắt: giãn tĩnh mạch mắt, có hiện tượng thông nối động tĩnh mạch, tĩnh mạch mắt bị động mạch hóa, chỉ số RI thấp. Tuy nhiên, kết quả có thể bình thường trong trường hợp rò động mạch cảnh – xoang hang không dẫn lưu qua tĩnh mạch mắt.CT – scan: thấy hình ảnh giãn tĩnh mạch mắt trên, phì đại các cơ ngoại nhãn, xoang hang giãn và ngấm thuốc cản quang mạnh.
Chụp DSA: là tiêu chuẩn vàng
Thấy được luồng thông động tĩnh mạch từ động mạch cảnh - xoang hang - tĩnh mạch mắt ngay thì động mạch là tiêu chuẩn và để xác định chẩn đoán và phân loại lỗ dò.
Ngoài ra trên DSA còn giúp đánh giá tình trạng lỗ rách lớn nhỏ, phức tạp hay đơn giản. Đồng thời hình ảnh chụp mạch máu não DSA còn giúp đánh giá đường dẫn lưu máu tĩnh mạch sau dò và tuần hoàn bàng hệ giúp tiên lượng khả năng điều trị.
II. DÒ ĐỘNG MẠCH CẢNH - XOANG HANG GIÁN TIẾP:
- Đối với thể gián tiếp, triệu chứng lâm sàng thường ít rầm rộ hơn dò trực tiếp. Triệu chứng hay gặp nhất là đỏ mắt kéo dài, sau đó mắt mờ dần, và bệnh nhân thường than phiền nhiều do điều trị nội khoa không cải thiện.
- Vì các triệu chứng khá kín đáo nên đa số bệnh nhân thường được chẩn đoán và điều trị muộn. Do đó, thường có các biến chứng lên mắt do ứ trệ tuần hoàn tĩnh mạch như:
Tăng nhãn áp thứ phát do tăng áp lực tĩnh mạch thượng củng mạcBiến chứng lên đáy mắt: Phù gai thị, teo gai thị, xuất huyết võng mạc, tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc
III. ĐIỀU TRỊ:
Điều trị các biến chứng ở mắt, song song với việc đóng lỗ dò.Nên hội chẩn với bác sĩ chuyên khoa thần kinh để có kế hoạch điều trị.CCF trực tiếp: đa số các lỗ dò xuất hiện sau chấn thương thường không tự đóng vì lưu lượng dòng chảy cao, do đó cần phải can thiệp. Điều trị có thể phẫu thuật hoặc can thiệp nội mạchCCF gián tiếp: kiểu dò này có thể tự đóng (50% t/h), một số quan điểm cho rằng đè ép động mạch cảnh liên tục làm tăng khả năng này. Trường hợp lỗ dò không tự đóng, có xuất hiện các biến chứng ở mắt hoặc biến chứng về thần kinh thì cần phải điều trị.
1. Phẫu thuật:
Thắt động mạch cảnh chung hoặc thắt đoạn động mạch trong sọThả cơ qua lỗ mở động mạch cảnh để bít lỗ dò
Mở xoang hang để khâu lại lỗ rách động mạch cảnh
Các phương pháp phẫu thuật này nguy hiểm, nhiều rủi ro nên ngày nay gần như không còn được thực hiện nữa
2. Can thiệp nội máu:
Ngày nay các phương pháp điều trị dò động mạch cảnh - xoang hang đều được thực hiện bằng đường can thiệp nội mạch, vì có hiệu quả và độ an toàn cao. Một số vật liệu được sử dụng để bít lỗ dò: bóng, coil, stent, keo, onyx…..
Xem thêm: Chăm sóc bệnh nhân viêm phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (copd)
Huyết khối xoang hang rất hiếm gặp, đặc biệt là huyết khối sau nhiễm khuẩn xoang hang do mụn ở trong hốc mũi hoặc viêm xoang nhiễm khuẩn. Triệu chứng cơ năng và thực thể gồm đau, sụp mi, liệt vận nhãn, mất thị lực, phù gai và sốt. Chẩn đoán được xác định bằng chụp CT hoặc MRI. Điều trị bằng kháng sinh đường tĩnh mạch. Các biến chứng là phổ biến và tiên lượng được bảo vệ.Các xoang hang là các xoang rỗng có cấu trúc bè ở nền sọ có chức năng dẫn lưu máu từ các tĩnh mạch mặt. Huyết khối xoang hang là một biến chứng rất hiếm gặp của các nhiễm trùng thường gặp ở vùng mặt, đáng chú ý nhất là mụn mũi (50%), viêm xoang Viêm xoang Viêm xoang là viêm các xoang cạnh mũi do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm hoặc phản ứng dị ứng. Triệu chứng bao gồm ngạt mũi, chảy mũi mủ, và đau mặt hoặc nặng vùng mặt; đôi khi đau đầu, đau nhức... đọc thêm
Huyết khối xoang bên (liên quan đến viêm xương chũm Viêm xương chũm Viêm xương chũm là một nhiễm trùng do vi khuẩn trong các tế bào xương chũm, thường xảy ra sau khi viêm tai giữa cấp. Các triệu chứng bao gồm đỏ, đau, sưng, và bùng nhùng ở xương chũm, với vành... đọc thêm ) và huyết khối của xoang dọc trên (có liên quan đến viêm màng não do vi khuẩn Viêm màng não do vi khuẩn cấp tính Viêm màng não cấp do vi khuẩn là sự viêm nhiễm cấp tính của màng não và khoang dưới nhện gây ra bởi vi khuẩn. Các triệu chứng thường bao gồm đau đầu, sốt và gáy cứng. Chẩn đoán dựa vào xét nghiệm... đọc thêm ) xảy ra nhưng hiếm hơn huyết khối xoang hang.
Các dây thần kinh sọ 3, 4, và 6 và các nhánh mắt và hàm của dây thần kinh sọ thứ 5 nằm sát với xoang hang và thường bị ảnh hưởng trong huyết khối xoang hang. Các biến chứng của huyết khối xoang hang bao gồm viêm não màng não, áp xe não Áp xe não Áp xe não là sự tích tụ mủ trong nhu mô não. Các triệu chứng có thể bao gồm đau đầu, mệt mỏi, sốt và dấu hiệu thần kinh khu trú. Chẩn đoán bằng MRI hoặc CT có tiêm thuốc cản quang. Điều trị... đọc thêm
Các triệu chứng ban đầu của huyết khối xoang hang là đau đầu nhiều hoặc đau trên mặt, thường một bên và khu trú vào các vùng sau hốc mắt và trán. Sốt cao là biểu hiện thường gặp. Sau đó sẽ tiến triển liệt vận nhãn (thường là liệt VI ở giai đoạn đầu), sụp mi, phù mi và thường hai bên. Mất hoặc giảm cảm giác mặt. Giảm mức độ ý thức, lú lẫn, co giật, và suy giảm thần kinh khu trú là những dấu hiệu của sự lây lan hệ thần kinh trung ương (CNS). Bệnh nhân có huyết khối xoang hang có thể có bất thường kích thước đồng tử hai bên hoặc co đồng tử (rối loạn chức năng thần kinh sọ não thứ 3), phù gai Phù gai thị Phù gai là tình trạng phù của gai thị do tăng áp lực nội sọ. Sự vồng lên của gai thị không do tăng áp lực nội so (ví dụ tăng huyết áp ác tính, huyết khối tĩnh mạch trung tâm võng mạc) không... đọc thêm
Huyết khối xoang hang thường bị bỏ sót vì hiếm gặp. Cần cẩn trọng ở những bệnh nhân có các triệu chứng phù hợp với viêm tổ chức hốc mắt Viêm tổ chức hốc mắt và viêm tổ chức trước vách Viêm tổ chức trước vách (viêm quanh hốc mắt) là nhiễm trùng của mí mắt và vùng da xung quanh trước vách. Viêm tổ chức hốc mắt là nhiễm trùng mô hốc mắt sau vách. Nguyên nhân có thể do nhiễm... đọc thêm
Chẩn đoán dựa vào hình ảnh học thần kinh. MRI tốt hơn nhưng CT cũng rất hữu ích. Các xét nghiệm hỗ trợ bao gồm cấy máu và chọc dịch não tủy Chọc dịch não tủy Chọc dịch não tủy được dùng để: Đánh giá áp lực nội sọ và thành phần dịch não tủy (CSF) (xem bảng Các bất thường về dịch não tủy trong các rối loạn khác nhau) Điều trị giảm áp lực nội sọ (ví... đọc thêm .
Tỷ lệ tử vong trong thời đại kháng sinh là khoảng 15 đến 20%. 40% tiến triển trầm trọng (ví dụ liệt vận nhãn, mù, tàn tật do đột quỵ, suy tuyến yên) là những di chứng vĩnh viễn.
Điều trị huyết khối xoang hang
Kháng sinh đường tĩnh mạch liều cao
Đôi khi sử dụng corticosteroid
Liệu pháp kháng sinh bắt đầu cho bệnh nhân huyết khối xoang hang gồm nafcillin hoặc oxacillin 1 đến 2 g mỗi 4 đến 6 tiếng phối hợp với cephalosporin thế hệ 3 (ví dụ: ceftriaxine 1 g mỗi 12 tiếng). Ở những vùng phổ biến S. aureus kháng methicillin, vancomycin 1 g đường tĩnh mạch, 12 tiếng một lần nên được thay thế cho nafcillin hoặc oxacillin. Cần bổ sung kháng sinh diệt vi khuẩn kị khí (ví dụ, metronidazole 500 mg x 8 giờ một lần) nếu có viêm xoang hoặc nhiễm trùng răng.
Trong trường hợp có viêm xoang bướm Điều trị Viêm xoang là viêm các xoang cạnh mũi do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm hoặc phản ứng dị ứng. Triệu chứng bao gồm ngạt mũi, chảy mũi mủ, và đau mặt hoặc nặng vùng mặt; đôi khi đau đầu, đau nhức... đọc thêm
Điều trị bổ sung trong trường hợp huyết khối xoang hang có thể bao gồm corticosteroid (ví dụ dexamethasone 10 mg uống 6 tiếng một lần) cho rối loạn chức năng thần kinh sọ; sử dụng thuốc chống đông gây nhiều tranh cãi vì hầu hết các bệnh nhân đều đáp ứng với kháng sinh, và các tác dụng phụ có thể lớn hơn lợi ích.
Sau đây là một nguồn bằng tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.
Bản quyền © 2023 Merck & Co., Inc., Rahway, NJ, USA và các chi nhánh của công ty. Bảo lưu mọi quyền.
