BAY TRÊN MIỀN DIỆP LỤC VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NÓ TRONG RỪNG GIÀ NÚI CAO

(LĐ online) - Long Đinh Ha nhị (SN 1970), fan tự nguyện chuyển tới buôn Lán Tranh, xóm Đưng K"nớ, thị xã Lạc Dương (Lâm Đồng) sống lắp bó cùng với nghề bảo vệ rừng trong cả 22 năm qua dẫn công ty chúng tôi thám hiểm về một loại cây thiêng...

Bạn đang xem: Diệp lục và sự phát triển của nó trong rừng già núi cao


(LĐ online) - Long Đinh Ha nhị (SN 1970), người tự nguyện đưa tới buôn Lán Tranh, xóm Đưng K’nớ, thị xã Lạc Dương (Lâm Đồng) sống gắn bó với nghề bảo vệ rừng xuyên suốt 22 năm qua dẫn cửa hàng chúng tôi thám hiểm về một loài cây thiêng. Đích phía tới chính là những quần thể thông hai lá dẹt quan trọng quý hiếm đang trên đà hay chủng.
*
Thông hai lá dẹt khoanh vùng xã Đưng K’nớ

Ở nước ta, chủng loại thông này mang tên trong sách đỏ, chỉ được ghi nhấn tại tiểu khu vực 75 với 61, khu vực Lán Tranh - Cổng Trời, làng mạc Lát cùng xã Đưng K’nớ, huyện Lạc Dương và vùng rừng ngay cạnh giữa thức giấc Lâm Đồng cùng với Khánh Hòa. địa chỉ thông nhị lá dẹt lộ diện thuộc lâm phần của Ban quản lý rừng chống hộ đầu nguồn Đa Nhim cùng Vườn giang sơn Bidoup - Núi Bà. Với bà con người Cil (một nhánh của dân tộc bản địa K’Ho) sống ko kể bìa rừng, những đời ni vẫn ý niệm thông hai lá dẹt là loại cây thiêng, “có cho vàng bà nhỏ mình cũng không đủ can đảm đụng tới!..”, như lời Ha nhì nói với tôi. Cố nhưng, cùng với giới đùa gỗ, thông nhì lá dẹt đó là hàng độc. Vì thế, số đông quần thể thông nhì lá dẹt hàng ngàn năm tuổi ở khu vực Lán Tranh - Cổng Trời luôn là mục tiêu lâm tặc nhòm ngó. Một sự không cẩn thận trong công tác bảo vệ có thể bị lâm tặc tự dưng nhập. Gần như cây thông hai lá dẹt đang ở tại mức cảnh báo cao nhất R (nguy cơ giỏi chủng) đã đổ xuống dưới tay lâm tặc.
do cái lý đó, từ ngày đến Lán Tranh sinh sống, chưa năm như thế nào Ha nhì rời rừng, rời số đông cây thiêng quý và hiếm này. Giữa những cánh rừng Tây Nguyên trùng điệp, thông nhì lá dẹt kiêu hãnh hiện hữu. Đứng cách xa cả cây số bạn ta vẫn dễ ợt nhận ra một số loại cây to to ấy. Chưa khi nào chúng chịu tắt hơi phục trước thiên nhiên, mưa nắng. Thông nhì lá dẹt là các loại cây khát ánh nắng, hàng trăm năm qua cứ vậy trẻ trung và tràn đầy năng lượng vươn lên ngự trị cả rừng già. Cùng với bà con fan Cil bản địa luôn luôn quan niệm thông nhì lá dẹt là các loại cây thiêng, có linh hồn với được thần linh bít chở, bất khả xâm phạm.
*
Long Đinh Ha phía hai bên cây thông hai dẹt lá

Anh Nguyễn tứ Tĩnh, Trạm trưởng Trạm quản lý bảo đảm rừng Suối Cạn, nhắc về hầu như cây thông nhị lá dẹt nằm trong lâm phần trạm anh quản ngại lý. Đó là đều cây bao gồm thân khổng lồ, nổi bật, cao nghều giữa rừng nguyên sinh. Anh Tĩnh mang lại biết, lâm phần anh bảo đảm an toàn hiện có khoảng 40-50 cây thông hai lá dẹt. Trong thừa khứ, loại thông này từng đề nghị đương đầu cùng với lâm tặc hung hãn bởi vì có thời điểm gỗ thông hai lá dẹt được giới tỷ phú săn tìm, download bán sống động trên “thị trường đen” với cái giá cao bự khiếp. Toàn bộ các cây thông hai lá dẹt ở chỗ này đều đã được đóng bảng, khắc số để quản lí lý, bảo vệ theo một đề án bảo tồn loài thông này. Ha Hai luôn tỏ ra thông thạo về giống cây trên. “Nó không thích sống tại đoạn thấp. Cây thiêng chỉ sống từ sườn lưng chừng đổ tột đỉnh núi!..”. Trái thực, điểm đầu tiên shop chúng tôi tiếp cận có 5 cây thông nhì lá dẹt, từng cây phương pháp nhau chỉ vài chục mét và tất cả đều trên đỉnh một trái đồi cao vút. Thông hai lá dẹt phệ nhất cửa hàng chúng tôi tiếp cận có đường kính gốc khoảng tầm 2,5m, cây nhỏ tuổi cũng hơn 1,5m. Người sành về chủng loại cổ thực đồ vật này như Ha nhì cũng tất yêu biết được đúng mực chúng tất cả tuổi đời bao nhiêu.
Đi quanh nơi bắt đầu một cây thông to to rồi ngước ánh mắt thẳng lên tán lá cao vút, Ha nhì phán đoán: “Nó phải tất cả tuổi đời hàng trăm năm, thậm chí là còn hơn thế. Cây thiêng vốn hết sức chậm mập mà giờ đồng hồ đã như vậy này kìa mà!...”. Thông nhì lá dẹt được những nhà khoa học trong và ngoại trừ nước quan trọng quan tâm. Những công trình phân tích về thông hai lá dẹt đang được xúc tiến và chào làng tại Lâm Đồng, trong các số ấy có Trung tâm nghiên cứu thực nghiệm lâm sinh Lâm Đồng, Vườn nước nhà Bidoup - Núi Bà.
*
Nhân viên Trạm cai quản lý bảo đảm an toàn rừng Suối Cạn tuần tra bảo vệ rừng

Ngày nay, loại thông này vẫn đang đứng trước nguy cơ tiềm ẩn đe dọa tốt chủng. Thông nhì lá dẹt bị xếp trước tiên trong danh sách các loài cây có mức giá trị quánh biệt, đang nguy cung cấp hoặc hết sức nguy cung cấp ở Việt Nam. Cây thiêng hàng nghìn năm ngự trị rừng già nam giới Tây Nguyên luôn luôn là kim chỉ nam săn lùng của lâm tặc. Cách đây không lâu nhất, tháng 4/2019, sau nhiều ngày mật phục, lực lượng bảo đảm rừng sẽ bao vây, bắt được một số đối tượng người sử dụng đang khai thác một cây thông nhị lá dẹt có đường kính gốc rộng 1m tại khoanh vùng Cổng Trời. Phân tử kiểm lâm thị xã Lạc Dương đang khởi tố vụ án, chuyển hồ sơ sang trọng Công an huyện để điều tra, làm cho rõ. Còn với Ha Hai với bà con tín đồ Cil sống mặt bìa rừng, thông hai lá dẹt là loại cây thiêng, bao gồm linh hồn và luôn che chở không nguy hiểm cho buôn làng. Do thế, từ ngày chuyển cho tới Lán Tranh sinh hoạt với nghề bảo đảm an toàn rừng, chưa năm nào, Ha nhì rời xa giống cây quý, rời khỏi “rừng vàng” bạt ngàn.
Theo tài liệu nghiên cứu của Trung tâm nghiên cứu thực nghiệm lâm sinh Lâm Đồng, thông nhì lá dẹt có tên khoa học là Ducampopinus kremfii, thuộc chúng ta thông - pinaceae. Đây là chủng loại thông cổ được biết sinh thuộc thời với khủng long, hiện đã gần như bị tuyệt diệt trên thay giới, chỉ bao gồm độc độc nhất vô nhị ở Việt Nam.
VĂN BÁU - KHẮC LỊCH
*

Từ chối cấp bằng bản quyền sáng chế cho trí logic nhân tạo
Cơ quan lại cấp bằng bản quyền sáng tạo châu Âu (EPO) đã không đồng ý công nhấn hai bằng bản quyền sáng tạo liên quan mang lại hộp đựng thức uống, thiết bị bộc lộ do trí hợp lý nhân tạo phát minh sáng tạo ra cùng được xem là hữu ích cho những người dùng.
*

Các nhà công nghệ thuộc Đại học California đã trở nên tân tiến một kỹ thuật mới nhằm mục tiêu dò tìm kiếm khí ôxy trong khí quyển của những hành tinh khác kế bên Trái Đất.
Các nhà khảo cổ vừa tin tức phát hiện nay ra một căn phòng ẩn trong cung điện ngầm của hoàng đế La Mã bạo chúa Nero.
Nghiên cứu mới nhất cho thấy AI gồm tiềm năng vào việc nâng cao độ chính xác của bài toán chẩn đoán ung thư vú qua so với hình chiếu chụp đường vú.
Người áp dụng đang sắp tới có thời cơ sở hữu một cục pin có thể cung cấp năng lượng cho điện thoại thông minh thông minh mang đến 5 ngày, hoặc được cho phép một mẫu xe điện rất có thể di chuyển đến 1.000 km mà không cần phải xạc lại.
Những cánh hoa màu đỏ như nhung lấm chấm bợn trắng của nhành hoa Rafflesia tuan-mudae to đùng vẽ cần một con đường kính lên đến 111cm. Khi trổ hoa, cây lan ra mùi tức giận như mùi thịt thối rữa.

Giấy phép số 172/GP-BTTTT cấp ngày 04 tháng 5 năm 2019 của Bộ thông tin và Truyền thông.

Tổng Biên tập: Hồ Thị Lan.

Địa chỉ tòa soạn: 38 quang quẻ Trung, thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng.


Ghi rõ nguồn "Báo Lâm Đồng" lúc phát hành lại thông tin từ website này.

Xem thêm: Vựa trái cây miền nam giá sỉ giao tận nơi, cung cấp trái cây miền tây giá rẻ

Các trang ngoài sẽ được mở ra từ cửa sổ mới. Báo Lâm Đồng không chịu trách nhiệm về nội dung các trang ngoài.

Bay bên trên miền diệp lục núi Bà Đen

BTN - cất cánh trên bầu trời Đông Bắc núi bắt đầu thấy cục bộ cánh đồng này hệt nhau một bé diều giấy. Thân dọc bé diều là trục đường Suối Đá - Khedol. Đầu diều là khối đậm xanh của vườn miếu Khmer, nổi bật tháp miếu vàng. Chung quanh new thật sự là hồ hết mảng màu diệp lục đủ dạng hình của những vườn mãng cầu, cao su, mì, mía…


*

Đồng ruộng bên dưới chân núi Bà Đen, quan sát từ chùa Hang. Ảnh: ĐH.T

Lần này thì được bay thật rồi! cất cánh cao ngang ngọn núi Bà Đen 986 mét ngược trời, rồi ngắm nhìn ra bốn hướng. Bỗng dưng nhớ phần đông câu thơ còn ứ trong ký ức: “Ta đứng đây góc nhìn bốn hướng/ Trông lại nghìn xưa trông tới mai sau/ Trông Bắc trông Nam, trông cả địa cầu…” (Bài ca mùa xuân 1961 - Tố Hữu)

Xin lỗi độc giả, bởi vì thật ra không hẳn tôi cất cánh đâu ạ. Nhưng mà chữ “bay” này tôi mượn của một đứa bạn mới kể cho nghe về chuyến cất cánh trực thăng của anh từ thời điểm cuối năm 1997. Có lẽ rằng cho đến nay, đó là lần duy nhất bạn dân thông thường có thể bay lên ngọn núi Bà Đen. Lần ấy, chẳng hiểu làm sao mà bao gồm chiếc trực thăng bay đến đậu ở quần thể nhà tranh tài thể thao tỉnh hiện nay nay, lúc ấy còn là khu đất trống.

Họ được phép nên buôn bán vé mang đến dân Tây Ninh bay, từng vé 300 ngàn đồng- bằng nửa tháng lương công nhân thời ấy. Bạn tôi bắt đầu yêu, đề xuất quyết dành riêng cả một mon lương ra cài 2 vé đưa người yêu lên nghịch đỉnh núi Bà Đen. Anh bảo:- thiệt may quá, máy cất cánh cũng bay vòng vo xung quanh núi rồi bắt đầu đậu xuống sân bay trực thăng của địa thế căn cứ Mỹ thời xưa còn lại. Cùng với vợ chồng anh, cho đến thời điểm bây giờ vẫn là chuyến du lịch nhớ đời, mặc dù họ đã bay tuyến Bắc - Nam hàng chục chuyến.

Tôi nghe nhưng tiếc hùi hụi, vày chuyện chào bán vé cho bay ấy chỉ ra mắt có 3 ngày, hàng ngày chỉ vài cha chuyến cần ít người Tây Ninh biết. Ni thì tôi hết tiếc rồi, bởi vì đã được theo chân những anh của trạm phạt sóng truyền hình trên núi lên tận đỉnh. Nhưng và đúng là chậm so với các bạn tôi mất hơn nhị chục năm trời. Dọc mặt đường lên, các anh kể:- hiện thời người ta đi lại tiếp tục ấy mà. Bao gồm cả cán bộ công chức, tuần nào thì cũng leo lên đỉnh núi bằng đường bộ. Thôi, tự an ủi mình rằng:- chậm chạp còn hơn không!

Đỉnh núi không to lớn như tôi tưởng tượng. Hy vọng quan giáp cả nhì mạn sườn núi trước sau thì chỉ việc đi tự Bắc qua phái mạnh độ trăm mét là cùng. Cây rừng thưa thoáng, lối mòn xung quanh co. Gồ ghề đá tảng. Bao gồm tảng to bởi cả một cái nhà cung cấp 4. Loại mái công ty vòm gỉ sét, chắc hẳn rằng có tự thời quân Mỹ chiếm đóng vẫn tồn tại kia. Lại nhớ mang đến chiến công hiển hách của quân dân Tây Ninh đang đánh bật quân thù ra khỏi chỗ này từ ngày 7 tháng một năm 1975.

Cùng với chiến thắng Phước Long, đã bắt đầu cho chiến dịch mùa xuân năm 1975 toàn thắng. Lúc ấy, nơi đấy là căn cứ thông tin tiến bộ nhất Đông Dương, đề xuất để chỉ chiếm lấy nó không còn đơn giản. Nhiều 1-1 vị, bao gồm cả đặc công với pháo. Trận chiến ròng chảy suốt 30 ngày, biết bao xương máu chiến sĩ đã hy sinh… Ai cần biết kỹ hơn, thì đọc các cuốn sử viết về Tây Ninh tuyệt huyện Hoà Thành. Để hiểu rõ “giá ngày tiết xương” bên trên từng tấc khu đất đỉnh Bà Đen kiêu hãnh. Còn hiện thời hãy thuộc tôi bay trên miền diệp lục bởi vì bốn phía quanh tôi đa số ngăn ngắt xanh.

Ráng trèo lên một tảng đá lớn cỡ cái nhà trệt sát bên tháp truyền hình, may mà gồm có dây leo như phong cách dây trầu Bà xoãi cùng bề mặt đá, để rồi thấy tp Tây Ninh trải lâu năm rộng dưới tầm nhìn. Cơ mà vẫn bị khuất 1 phần bởi cây cổ thụ lẫn rừng le trên bờ một hố hầm sâu hút. Sau đề xuất xuống, vòng ra tuyến phố mòn phủ quanh thì thành phố mới hiển thị trọn vẹn dưới chân mình.

Mà không chỉ thành phố đâu, cả city Hoà Thành cũng lung linh hiện lên hồ hết khối hình nhỏ nhặt với nhì màu trắng, đỏ. Hầu hết màu khác đang nhoà vào blue color cây cỏ, khu đất đai… Thành phố- chỗ tôi sống cơ rồi! Giờ đã rất thuận tiện nhận ra dựa vào toà hotel Vinpearl 21 tầng phía trên cao vợi. Gần không chỉ có thế là suối Lâm Vồ ẩn hiện nay sau phường phố Ninh sơn cùng phần đa vườn cây.

*

Cánh đồng Khedol.

Tôi cũng tương tự đang bay trên miền đất có Toà thánh Tây Ninh đây! khôn cùng dễ nhận ra một vùng rừng núi có sắc xanh diệp lục đậm đà. Vài cụm công trình sát bên Đền thánh bật lên màu ngói đỏ. Xa cố kỉnh mà vẫn thấy đông đảo toà tháp vàng vươn cao, trên cỗ mái hai red color vàng rực rỡ. Đường 781 chạy vào Dương Minh Châu hiển thị rất rõ. Cơ mà đã qua đời nẻo ở chỗ nào con mặt đường Điện Biên lấp chạy về phía núi. Tuyệt là số đông phường Ninh Thạnh, Hiệp Ninh đã city hoá bậc cao làm từ trần đi sau phần nhiều cửa nhà…

Phía Tây Nam vẫn tồn tại một nơi có thể nhận ra chỉ bằng mắt hay thôi. Đấy là tượng Quán cố kỉnh Âm chùa Gò Kén. Miếu chiền, công trình nhạt nhoà lẩn vào lơ mơ sương khói. Chỉ với thấy mỗi một khối hình búp măng hay là 1 búp huệ trắng hiển thị giữa màn sương ấy nhưng thôi. Kể từ phía sau tượng Bà trở đi, chỉ thấy phần đông mảng xanh kiểu như mảng lục bình trôi nổi trên mênh mông biển nước luênh loang như sữa đục. Bởi đấy là cuối mon 12.2018. Bao gồm phải sông Vàm vẫn mùa “con nước mập ròng”. Nước còn chưa kịp rút nhằm bà con ta gieo sạ vụ Đông Xuân.

Dù sao mẫu miền xanh mặt phía tây-nam tôi cũng đã chạm mặt rồi, đâu đó cùng bề mặt đất. Còn mọi cảnh tượng không thấy bao giờ, lại là mặt sườn Đông Bắc núi Bà. Đây, cánh đồng Khe- Đon mà lại Báo Tây Ninh new mô tả vài tuần trước đó thì ni cánh đồng ấy vẫn giang rộng như đôi cánh diều rubi thắm. Cất cánh trên khung trời Đông Bắc núi bắt đầu thấy toàn bộ cánh đồng này y hệt một bé diều giấy. Thân dọc bé diều là trục con đường Suối Đá - Khedol. Đầu diều là khối đậm xanh của vườn chùa Khmer, nổi bật tháp miếu vàng. Chung quanh bắt đầu thật sự là phần đông mảng màu diệp lục đầy đủ dạng hình của những vườn mãng cầu, cao su, mì, mía…

Ôi chao! Bên này có những khuôn hình đẹp hơn tranh vẽ. Làm sao mà tưởng tượng ra hầu như vườn cây trái y tựa như các quân bài bác đô- mi- nô nằm sóng soài, ông chồng xếp lên nhau trên một bàn cờ. Làm thế nào phối được hầu hết mảng màu của tự nhiên và thoải mái một cách hài hoà hoàn hảo và tuyệt vời nhất như thế. Quan yếu phân định được đâu là Thạnh Đông của thành phố Tây Ninh, đâu là Tân Hưng của Tân Châu nữa, vày kênh đào Tân Hưng từ bây giờ chỉ như 1 vệt chỉ hồng lẩn qua đời giữa bao la. Nhưng, lòng hồ bao la và tráng lệ thì hiển thị rõ lắm. Rõ hơn nhiều khi ta lên ga thượng gần kề của đường cáp treo lên núi. Sau cái màu trắng đục nhoà với màu trời xa, còn rõ cả hàng núi Cậu bên tỉnh bạn nữa kia.

Đến đây, tạm cần ngưng lại để chép cho fan hâm mộ một sự tích của núi Bà, núi Cậu. Sự tích này do những người dân xây dựng Lòng hồ xem tư vấn được. Đấy là cuốn sách nhỏ dại Hồ Dầu Tiếng, của hai người sáng tác Nguyễn Minh Sang với Phan Khánh, NXB Lao Động in năm 1991, sáu năm sau thời điểm hồ nước hoàn thành. Chuyện rằng: “Dãy núi Tha La bằng đá tạc cát- kết và cuội- kết cao hơn 160 mét, chạy dài hàng chục cây số, như một tường ngăn thành chắn (giữ) nước. Bà con Tây Ninh call núi này là núi Cậu. Truyền thuyết kể rằng thuở xa xưa, thần núi Tha La với thần núi Bà Đen đã tất cả một cuộc đọ tài, mang đến nỗi phương diện đất nên nứt ra, chế tạo thành dòng sông Sài Gòn. Chúng ta giao cầu chỉ trong một đêm, ai làm nên ngọn núi cao nhất, bạn ấy sẽ phát triển thành “bề trên”. Thần núi Tha La sợ hãi núi Bà cao hơn, sẽ đêm ngầm không nên thần con gà sang bới sao để cho rạng ngày ngọn núi đổ sập để được cuộc. Thần Bà Đen vốn là Tiên cô Thánh chủng loại cũng không kém khôn ngoan. Ngài sai thần Lợn tìm bí quyết triệt phá ngọn núi của đối thủ. Đôi chân con kê dù thần thông phát triển thành hoá cũng chỉ đầy đủ sức bươi được một góc chân núi Bà. Khối khu đất ụ lại cũng chỉ là một trong ngọn đồi nhỏ nhoi cạnh bên khối hoa cương cứng đồ sộ. Ngọn đồi kia nay có tên núi Phụng. Rất có thể sánh như một nhỏ gà nhặt thóc mặt đụn rạ núi Bà nhưng mà thôi. Còn thần lợn, một tối ra tay, hòn núi Cậu đổ sụp xuống như một luống khoai to đùng dài thườn thượt…”.

Câu chuyện hiềm khích lịch sử một thời này, rút cuộc đến vào cuối thế kỷ 20 fan Tây Ninh vẫn hoá giải được. Thì đây, bọn họ đắp đập, ngăn sông để làm nên một ao nước thuỷ lợi phệ nhất miền nam bộ (có tín đồ còn bảo lớn nhất Đông nam Á). Với bây giờ, núi chị núi em cùng yểu điệu nghiêng soi khía cạnh nước. Một thôi chèo thuyền là cô em núi Cậu rất có thể sang thăm núi chị Bà Đen.

Từ đỉnh hay lưng núi Bà phía Đông Bắc quan sát ra chỉ thấy màu sắc diệp lục lặng bình với một miền bát ngát sương trắng. Rất nổi bật giữa miền bình an ấy, những con đường, hay mẫu suối xưa cứ buộc mắt bạn phải dõi theo cho đến tận cùng. Này là con đường 785 như 1 sợi dây chuyền bạc chỉ phía ta về thị xã Tân Châu. Này là suối Tha La đã hoà nhập với Lòng hồ buộc phải chan tung rộng dài cũng đưa ta về phía ấy. Rồi tuyến đường Suối Đá- Khedol hơi khúc khuỷu hướng ta về thị xã Dương Minh Châu còn ẩn ở đâu đó dưới nghìn xanh.

*

Miền diệp lục Đông Bắc núi Bà.

Để cho xứng với hai huyện mang tên châu, ngọc này thì sườn núi bên này cũng ngọc ngà xanh. Không phải là thứ blue color nõn chuối của các vườn chuối, mãng ước như mặt núi Heo, núi Phụng nhưng xanh ngắt, xanh ngơ, xanh đậm quánh của rừng già. Tôi lướt bay trên sườn núi mà lại tưởng tượng ra, tuyệt là bản thân đang cất cánh qua vùng rừng vườn đất nước Lò Gò- Xa Mát.

Cũng bao gồm sắc lá non tơ xuất xắc ửng vàng, mà lại là trên tít tắp ngọn cây cao. Đôi khi phát hiện những khoảng tầm rừng tre, hay rất nhiều đám phát tài phát lộc núi lá xoà tròn ngơ ngác. Thỉnh phảng phất lắm mới phát hiện đá chồng lên đá và sâu hút dưới những hầm hinh, hang hốc. Ôi chà! Dây leo quấn quýt rừng nguyên sinh. Cất cánh là xuống ngay gần mặt đất.

Thấy đỉnh núi Phụng nhô lên như một chiếc đầu chim phượng. Chỉ tương đối tiếc phía này chân núi Phụng không thể xanh như sinh hoạt núi Bà. Lại nhớ mẩu truyện của già làng Khmer Cao Văng Ươn, rằng nước suối từ chân núi Phụng rã ra có nguy hại cạn kiệt. Cầm cố là bà con liền tất cả ngay sáng kiến, đắp vài hồ chứa nước dưới chân núi, để có nước canh tác tức thì trong cả mùa khô. Hai cái hồ khủng ấy nằm kia, to độ lớn như sảnh bóng đá, ngay cạnh bên đường phân thuỷ thân hai chân núi. Cùng quanh năm làm loại gương trời mang đến mây tới soi gương.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *